Sarı nokta, gözümüze dışardan gelen ışınların odaklandığı, retinamızın merkezinde yer alan bölüme verilen isimdir. Makula olarak da adlandırılır. Bu bölge ayrıntıları seçme, merkezi görme ve renkli görmemizi sağlar. Bizler insanların yüz hatlarını, kitaptaki harfleri ve benzeri ince ayrıntıları sarı noktamızdaki hücreler sayesinde algılarız.

Yaşa Bağlı Sarı Nokta Hastalığında bu bölgedeki hücreler zarar görür, sayıca azalır ya da bu bölgenin anormal damarlanmasına bağlı kanamalar, ödem gelişebilir.

Yaşa bağlı sarı nokta hastalığı merkezi görmenizi tehdit eder!

Hastalığın seyri esnasında sarı noktada meydana gelen değişiklikler merkezi görmemizi etkilemeye başlar. Bu değişiklikler günlük hayatımıza;
• Merkezi görmede azalma
• Baktığı yeri görememe
• Kitap okumada zorlanma, bazı bölgelerdeki harfleri seçememe
• Düz çizgilerde kırılma bükülme olması

şeklinde farklı görsel yakınmalarla yansır. Eğer sarı noktayı kaplayan geniş bir kanama oluşmuşsa merkezi görme tamamen kaybolabilir.

Yaşa Bağlı Makula Hastalığı 50 yaş üzerinde görülür, yaş ilerledikçe görülme sıklığı artar. İleri yaş grubunda en önemli görme kaybı nedenlerinden biridir, ortalama yaşam süresi arttıkça görülme sıklığı da artmaktadır.

Hastalık için risk faktörleri ileri yaş, ailesel yatkınlık, açık göz rengi, çevresel faktörler, beslenme özellikleri ve kişisel alışkanlıklar özellikle sigara kullanımıdır.

İleri yaş, genetik yatkınlık, açık göz rengi değiştirilemez risk faktörleridir. Ultraviyole ışınlarına maruz kalmak, sigara içmek, obezite (özellikle karın çevresi yağlanması), sedanter yaşam, kontrolsüz şeker hastalığı, sistemik hipertansiyon ve kalp damar hastalıkları ise en önemli değiştirilebilir risk faktörleri arasında yer alır.

Sarı nokta hastalığı sigara içenlerde içmeyenlere göre dört kat daha fazla görülmektedir. Sadece sigarayı bırakmak bile sarı nokta hastalığı riskini azaltmak için önemli bir adımdır! Görüşünüzü korumak için sigaradan uzak durun!

Hastalık, görme noktamızda yaptığı fiziksel değişikliklerin özelliğine göre kuru veya yaş tip olmak üzere iki şekilde görülür.

Yaşa Bağlı Sarı Nokta Hastalığı önce kuru tip olarak başlar, zaman içinde erken evreden orta ileri evreye ilerleyebilir ya da yaş tip sarı nokta hastalığına dönüşebilir. Kuru tip sarı nokta hastalarının yaklaşık %10-15’inde hastalık yaş tipe dönüşür. Yaş tipte oluşan anormal damarlar, bu damarlardan retina altına sızıntılar, kanamalar daha hızlı görme bozukluğuna neden olurlar.

Kuru tipte yavaş hücre kaybı olurken, yaş tip daha hızlı ilerler ve daha ağır görme kaybına neden olabilir.

Tanı rutin göz muayenesi ve retina tabakasını ayrıntılı değerlendiren görüntüleme yöntemleri kullanılarak konulur.

Her hastalıkta olduğu gibi erken tanı, koruyucu önlemlerin alınması ve böylelikle hastalığın ilerleme hızının azaltılması için önemlidir. Hastalarımızın bir kısmı kliniğe ciddi görme azalması ve yaş tip sarı nokta hastalığı bulguları ile başvururlar. Bu hastalarda, hastalığın sessiz olduğu erken dönemde düzenli göz kontrolleri yapılmadığı için saptanamamıştır. Bu nedenle özellikle aile öyküsü olan, tanımlanmış risk faktörlerini taşıyan bireylerin herhangi bir şikayeti olmasa bile 50 yaş sonrası mutlaka bir göz hekimine başvurmalarını öneririz.

Yaşa Bağlı Sarı Nokta hastalığında tedavi, hastalığın tipine göre değişmektedir.

Kuru tip sarı nokta hastalığında tedavi yaklaşımı hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaya yöneliktir. Risk faktörlerinin azaltılması, Akdeniz tipi diyet, katı yağların diyetten çıkarılması, yaşam tarzı değişiklikleri, sigaranın bırakılması ve destekleyici preparatların verilmesi gibi…

Düzenli egzersiz, sedanter hayattan uzak durmak, Sarı Nokta Hastalığı riskini azaltır.

Sarı Nokta Hastalığı riskini azaltmak , hastalığınızın hızlı ilerlemesini önlemek için, öğünlerinizde gökküşağının tüm renklerini bulundurun! Akdeniz tipi diyeti benimseyin

Yaş tip sarı nokta hastalığında ise tedavinin amacı yeni oluşan sağlıksız damarların ilerlemesini durdurmaktır. Bu amaçla en sık uygulanan tedavi göz içine yapılan enjeksiyonlardır.

Ayrıca hastalığın özelliğine göre bazı hastalarda lazer tedavileri de uygulanabilmektedir.

Kuru tip sarı nokta hastalarında en önemlisi, yaş tipe geçişin erken tespitidir. Bu nedenle düzenli kontroller ve hastanın kareli kağıt (amsler grid kartı) ile görmesini test etmesi önemlidir. Amsler Grid kartı, yaş tip sarı nokta hastalığının erken döneminde, merkezi görmedeki değişiklikleri saptamak için kullanılır. Erken tanı için çok önemli bir tarama testidir.

Amsler Grid Testi Nasıl Uygulanır? İyi aydınlatılmış bir ortamda, yakın gözlüğünüzü takın Amsler Grid testini okuma mesafenizde, yaklaşık gözünüze 35-40 cm mesafede tutun. Bir gözünüzü bastırmadan kapatın ve diğer gözünüzle ortadaki siyah noktaya odaklanın Yaklaşık 5-10 sn bakın, sonra diğer gözünüzle aynısını yapın.
Ortadaki siyah noktaya odaklanırken ızgaradaki çizgilerin nasıl göründüğüne dikkat edin. Tüm çizgiler düz ve net görünüyorsa bu rutin bir testtir. Koyu veya beyaz noktalar, bulanık alanlar veya çarpık görünen çizgiler olup olmadığını kontrol edin.
Görüşünüzde bu değişiklikler varsa bunları Amsler testi üzerinde işaretleyin
Mümkün olan en kısa sürede göz doktorunuzla iletişime geçin!

• Düzenli göz kontrollerinizi aksatmayın.
• Doktorunuzun size vermiş olduğu kareli kağıda (amsler grid kartı), yakın gözlüğünüzü takıp, her iki gözle ayrı ayrı bakın. Çizgilerde kırılmalar, bükülmeler, yer yer karanlık noktalar görüyorsanız bu hastalığın ilerlediğinin bir belirtisidir. Hemen göz doktorunuza başvurun.
• Sağlıklı beslenin, Akdeniz tipi diyeti tercih edin.
• Sigara kullanıyorsanız mutlaka bırakın. Yapılan çalışmalarda hastalık için belirlenen en önemli risk faktörlerinden biri sigara kullanımı ve bu risk faktörünü ortadan kaldırmak sizin elinizde.
• Kan şekeri, sistemik kan basıncı ve vücut ağırlığınızın normal sınırlarda olmasını sağlayın.
• Egzersiz yapmayı alışkanlık haline getirin, sedanter hayattan uzak durun.
• Güneşteki zararlı ışınlardan gözünüzü korumak için güneş gözlüğü, şapka kullanın.

Yaşa Bağlı Makula Hastalığı ister kuru ister yaş tip olsun görme noktasını etkilediği için merkezi görme kaybı ile seyreder, hastalık ne kadar ilerlerse ilerlesin -eşlik eden başka problemler yoksa- hastalar ışık hissini kaybetmezler. Merkezi görme olmasa da periferik görme korunur. Yaşa Bağlı Makula Hastalığına bağlı görme kaybı olan hastalar; yaşam ortamlarında yapılacak düzenlemelerle günlük hayatlarını idame ettirebilirler. Mevcut görme kapasitesini daha iyi kullanmasını sağlayacak az görenlere yardım araçlarından fayda sağlayabilirler.

Örneğin, görme kaybı gelişen hastalarda ortam aydınlatmasının iyi olması önemlidir. Evde kontrast renklerin kullanılması - mesela beyaz kapıda siyah kapı kolu, beyaz duvarda siyah elektrik düğmeleri, beyaz masa örtüsü üzerine koyu renk tabaklar gibi - günlük hayatı kolaylaştıracaktır. Okuma için büyüteçler kullanılabilir. Bu grup hastalar teleskopik gözlükler gibi az görenlere yardım araçlarından da fayda görebilirler.

Her hastalık benzersizdir, dolayısıyla iyileşme süreçleri de bir anlamda benzersiz olmak zorundadır. İyileşme denince akla biyolojik olarak tam iyileşme gelse de, var olan potansiyeli en verimli şekilde kullanarak hayata devam edebilmek de iyileşme sürecinin bir parçasıdır. Merkezi görme kaybı gelişen hastaların hayatına bu yönde yapılan dokunuşlar, onların hayata bağlanması için çok kıymetli olacaktır.